خوب متوسط ضعیف آگاهی عملکرد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد % %3 10 % % غلط %10 29 %5 13 %3 10 %2 6 صحیح %100

Transcript

1 1392 بهار l 1 شماره l سوم سال l فسا پزشکي علوم دانشگاه مجله همكاران و رستاد حديث 75 صفحه 1390 درسال پستان سرطان به نسبت فسا شهر زنان عملکرد و آگاهی بررسی 1 جهرمی معتمد محدثه 1* دهقانی لیال سیده 2 شکوهی لیال 1 رستاد حدیث ايران. کرمان کرمان پزشکی علوم دانشگاه دانشجویی تحقیقات کمیته 1- ایران. فسا فسا شهرستان بهداشت مرکز 2- چکیده میشود. پستان سرطان زودهنگام کشف افزایش موجب پستان خودآزمایی دنیاست. سرتاسر در زنان میر و مرگ علت مهمترین از یکی پستان سرطان هدف: و زمینه شد. انجام پستان سرطان با رابطه در فسا شهر زنان عملکرد و آگاهی میزان تعیین هدف با حاضر مطالعه ی گردآور ابزار شدند. انتخاب خوشهای روش به فسا شهر بهداشتی مراکز به مراجعهکننده سال 15 باالی زنان از نفر 300 توصیفی-تحلیلی مطالعه این در روشها: و مواد و توصیفی آمار از سپس شد. تکمیل مصاحبه طریق از و آموزشدیده مامای توسط که بود عملکرد سواالت و آگاهی سواالت فردی مشخصات شامل پرسشنامهای دادهها بود. 15 نسخه SPSS استفاده مورد نرمافزار شد. استفاده تحلیل و تجزیه جهت t-test و χ2 آزمونهای معنیداری ارتباط عملکرد و دانش بین بودند. ضعیف عملکرد دارای درصد 90 که حالی در بودند پستان سرطان مورد در ضعیف آگاهی دارای افراد از درصد 55 نتایج: داشت وجود آماری معنیدار ارتباط تحصیالت سطح و عملکرد بین بود. دانشگاهی تحصیالت سطح در آگاهی میزان بیشترین )0/001<P(. داشت وجود آماری نظر از.)P>0/001( از پیشگیری با رابطه در آموزشی مدون و منظم برنامههای طراحی بودند برخوردار ضعیف عملکرد و آگاهی از مطالعه مورد افراد اکثریت که این به توجه با نتیجهگیری: پستان آزمایی خود انجام لزوم مورد در زنان آگاهی افزایش جهت ماموگرافی و پستان بالینی معاینه پستان خودآزمایی عملی آموزشی کالسهای قبيل از پستان سرطان میرسد. نظر به ضروری آن انجام صحیح روش و زمان و عملكرد. آگاهي پستان سرطان کلیدی: کلمات 1391/12/20 مقاله: پذيرش تاريخ 1391/09/16 مقاله: دريافت تاريخ مقدمه با دنیا سراسر در زنان سرطان شایعترین عنوان به پستان سرطان رد سرطان از ناشی مرگ علل عمدهترین و سرطانها کل از %27 حدود مشکالت از یکی عنوان به سرطان این )1-3(. است شده شناخته زنان بروز میزان بیشترین از و )4( است مطرح دنیا در عمومی بهداشت عمده با است. متغیر آسیایی کشورهای در بروز میزان کمترین تا آمریکا در سبک تغییر دلیل به نیز آسیایی کشورهای در حاضر حال در وجود این ایران در )5(. است شده بیشتر گذشته به نسبت بروز میزان زندگی آمار و است شده دیده پستان سرطان بروز در کنندهای نگران افزایش است. افزایش حال در جوان نسبتا و بیماری پیشرفته مرحله با بیماران در جدید مورد 20 حدود ایران در پستان سرطان بروز میزان پنجمین و شایع سرطان دومین سرطان این )6(. است سال در زن بین در همچنین 8(. )7 است کشور در سرطانها از ناشی مرگ علت )9(. میباشد کشور در اول رتبه دارای زنان سرطانهای باتشخیصبهموقعاینسرطاندرمراحلاولیهودریافتدرمانمناسب به مبتال افراد %90 از بیش عمر طول و یافته افزایش بیمار بهبودی شانس باوجودامکاندسترسی )3(. سرطانپستانافزایشخواهدیافت کرمان دانشگاهعلومپزشکیکرمان دانشجویی سیدهلیالدهقانی کمیتهتحقیقات *نويسندهمسئول: dehganil@yahoo.com تلفن: ايران. یا پزشک توسط معاینه پستان آزمایی خود نظیر گوناگون روشهای به در سرطان این متاسفانه زودهنگام تشخیص برای ماموگرافی انجام و ماما درمان قابلیت آنها اکثریت که هنگامی )یعنی اولیه مراحل در مواقع اکثر استفاده دلیل به غربی کشورهای در نمیشود. داده تشخیص دارند( از ناشی میر و مرگ میزان تشخیصی روشهای از زنان جمعیت اکثریت در متاسفانه اما )11,10(. است یافته کاهش زیادی میزان به بیماری این )12(. نیست برقرار وضعیت این توسعه حال در کشورهای سرطان زودرس تشخیص روشهای از یکی پستان خودآزمایی فرد برای مالی هزینههای بوده انجام قابل آسانی به که است پستان نیازمند نیز دیده آموزش پرسنل وجود و تجهیزات به و نداشته پی در %80-90 پستان خودآزمایی تشخیصی قدرت طرفی از )11(. نمیباشد در نتیجه در که )13-15( دارد همراه به را مرگ کاهش %50 و است پستان در نشانهها و عالئم وجود صحیح تشخیص به موارد از بسیاری %95 که شده ذکر نیز همکاران و نژاد عالئی مطالعه در میشود. منجر خود توسط پستان اولیه سرطانهای از %65 و پیشرفته سرطانهای از خودآزمایی ارزش درستی به هنوز وجودیکه با )16(. میشود کشف فرد

2 76 صفحه 1392 بهار l 1 شماره l سوم سال l فسا پزشکي علوم دانشگاه مجله پستان سرطان به نسبت فسا شهر زنان عملکرد و آگاهی اما نیست شده شناخته پستان سرطان موقع به تشخیص در پستان صورت به و مرتب طور به پستان خودآزمایی که صورتی در شده مشخص در تا میسازد فراهم را امکان این شود انجام الزم دقت با و صحیح پیشرفت اولیه مراحل در را سرطان عالئم مبتال زنان موارد از بسیاری با که ماهیانه معاینات اولین در )11(. کنند کشف و شناسایی بیماری با تا میشود فراهم امکان این زنان برای باشد شده انجام درست روش ماههای در معاینه انجام با و شوند آشنا خود پستان طبیعی خصوصیات هرگونه بروز صورت در خود پستان طبیعی وضعیت از شناخت یا بعدی به زنان اگر میشود گفته شد. خواهند آن متوجه اولیه مراحل در تغییر ماموگرافی انجام و دهند انجام را خود پستان ماهیانه معاینات مرتب طور از %95 پیشرفت از میتوان پذیرد صورت پزشک توسط مناسب زمان در همچنین )17(. کرد جلوگیری پیشرفته مرحله به پستان سرطان موارد کمتر مراتب به درمانی اشعه به نیاز پستان سرطان زودتر تشخیص با و است داده رخ دیرتر مراحل در سرطان تشخیص که است مواردی از )3(. میشود فراهم بیماران برای بهتری نسبتا زندگی کیفیت متعاقبا نحوه مورد در بیشتری دانش زنان که زمانی دادهاند نشان مطالعات به را آن معموال باشند داشته آن انجام لزوم و پستان خودآزمایی انجام زنان آگاهی بهبود کلی طور به )17(. میدهند انجام مرتب و صحیح طور مثبتی تاثیر آنان بهتر عملکرد بر میتواند پستان سرطان به نسبت جامعه خودآزمایی انجام میزان که میدهند نشان مختلف مطالعات باشد. داشته به راجع آگاهی کمبود آن علت مهمترین و است پایین ایران در پستان 18-21(. ( است پستان خودآزمایی در پستان سرطان تشخیص در پستان خودآزمایی اهمیت به توجه با عملکرد و آگاهی بررسی جهت مطالعهای تا شدیم آن بر ابتدایی مراحل تا دهیم انجام فسا شهر درمانی بهداشتی مراکز به کننده مراجعه زنان آموزشی برنامههای طراحی و تدوین در مطالعه این از حاصل نتایج از در مثبت نگرش ایجاد متعاقبا و زنان آگاهی ارتقا جهت مناسب و کارا اجرای جهت در رفتار در تغییر به منجر نهایتا که آن انجام لزوم زمینه شود. استفاده میگردد پستان خودآزمایی روشها و مواد بررسی مورد جامعه و بوده تحلیلی توصیفی مطالعه یک پژوهش این بهداشتی خدمات گرفتن جهت که دادند تشکیل سال 15 باالی زنان را میکردند. مراجعه 1390 درسال فسا شهر درمانی بهداشتی مراکز به نسبت زنان آگاهی میزان درمورد قبلی آماری دادههای اینکه به باتوجه بدست %26=P پایلوت مطالعه انجام با نداشت وجود پستان سرطان به نفر 300 مطالعه انجام برای نمونه تعداد %5=a و %5=d احتساب با آمد. به شدند. انتخاب خوشهای نمونهگیری صورت به افراد این شد. تعیین و مرکز شهر شمال جغرافیایی: ناحیه سه به فسا شهر که ترتیب این به درمانی بهداشتی مرکز 2 ناحیه هر از سپس و شد تقسیم شهر جنوب به کننده مراجعه زن 50 تقریبا مرکز هر از و گردید انتخاب تصادفی طور بود پرسشنامهای اطالعات آوری جمع ابزار شدند. انتخاب تصادفی صورت پایایی و روایی و استفاده همکاران و گدازنده غالمعلی مطالعه در قبال که نداشت وجود افراد انتخاب برای خاصی معیار )22(. بود شده تعیین آن سال 15 باالی سن مطالعه به ورود معیار اما بود تصادفی کامال انتخاب و دیده آموزش مامای بود. پستان بدخیم یا خیم خوش بیماری نداشتن و پاسخ و مطالعه به ورود اینکه و تحقیق اهداف با رابطه در الزم توضیحات قرار شوندگان پرسش اختیار در است اختیاری کامال پرسشنامه به دادن از را نظر مورد پرسشنامه ماما شفاهی رضایت کسب از پس میداد. مینمود. تکمیل دقیقه 10 مدت در مصاحبه طریق مطرح اخالق کمیته در و نبوده مصوب طرح حاضر مطالعه اگرچه و گردد کسب مطالعه به ورود از قبل افراد رضایت که شد سعی اما نشده سعی سواالت حجم کنترل مورد در گردد. تکمیل نام بدون پرسشنامهها همه به و نشوند خسته افراد که شود پرسیده سوال طوری که بود آن بر سئواالتی حاوی بخش سه در پرسشنامهها بدهند. پاسخ دقت با سواالت تحصیالت سطح تاهل وضعیت )سن دموگرافیک مشخصات پیرامون سطح سنجش جهت سواالتی پستان( سرطان فامیلی سابقه و شغل خودآزمایی نشانهها و عالیم خطر )عوامل پستان سرطان از آگاهی عملکرد سنجش جهت سواالتی و ماموگرافی( و بالینی معاینه پستان پستان( خودآزمایی و پزشک توسط پستان بالینی معاینه )ماموگرافی دو به فرد هر پاسخ اساس بر افراد عملکرد بود. پژوهش مورد افراد سئوال و پستان خودآزمایی صحیح انجام با رابطه در سوال یک سئوال قرارگرفت بررسی مورد مناسب زمان در آن انجام با رابطه در دیگر در و مرتب طور به را پستان خودآزمایی که افرادی که ترتیب این به از معینی روز در یائسه و باردار زنان در و قاعدگی از )بعد صحیح زمان با نامنظم صورت به یا میدادند انجام میکند( تعیین فرد خود که ماه و صحیح عملکرد دارای میدادند انجام یکبار ماه هر 3 حداکثر فاصله میدادند انجام ماه از 3 بیش فاصله با یا نداده انجام هیچگاه که کسانی آگاهی میزان تعیین جهت شدند. گرفته نظر در غلط عملکرد دارای خودآزمایی مناسب زمان و صحیح انجام مورد در مطالعه مورد افراد داده جوابهای و بود شده آورده آگاهی قسمت در سئوال 7 پستان و غلط= 1 - =1+ )صحیح شد نمرهگذاری آگاهی سطح سواالت به شده = خوب سطح سه در شده محاسبه کل نمره اساس بر و نمیدانم= 0 ( 7 این شدند. طبقهبندی ) -7 تا 2 = ضعیف :3 تا 4= متوسط :5 تا 7 پستان سرطان عالئم از بودن مطلع پیرامون سئواالتی شامل سئوال تشخیص روشهای از بودن مطلع وضعیت خطر معرض در افراد زنان خودآزمایی انجام مناسب زمان از آگاهی پستان سرطان زودرس خودآزمایی انجام لزوم و مناسب زمان از آگاهی باردار غیر و یائسه غیر زمانی فاصله با پستان خودآزمایی صحیح انجام و باردار و یائسه افراد در دموگرافیک مشخصات فراوانی تعیین برای توصیفی آمار از بود. مناسب شد. استفاده تحلیل و تجزیه جهت t-test و χ2 آماری آزمونهای از و بود. 15 نسخه SPSS استفاده مورد افزار نرم نتایج 30±6 سنی میانگین با نفر 300 شامل بررسی مورد نمونه گروه در بررسی مورد افراد اکثر پژوهش این یافتههای طبق بود. بودند. )%88( متاهل و )%78/3( خانهدار شغل )%78( سنی )%33( درمانی بهداشتی مراکز افراد را اطالعات کسب منبع بیشترین نتایج همچنین میداد. تشکیل )%32( تلویزیون و رادیو آن از بعد و دانشگاهی غیر تحصیالت بررسی مورد افراد اکثریت که داد نشان تحصیالت سطح در دانش میزان بیشترین عالوه به %(. )67/7 داشتند 1(. )جدول بود دانشگاهی

3 1392 بهار l 1 شماره l سوم سال l فسا پزشکي علوم دانشگاه مجله همكاران و رستاد حديث 77 صفحه بهداشتی مراکز به مراجعهکننده بررسی مورد زنان دموگرافیک مشخصات 1 جدول فسا شهر درمانی درصد تعداد فردی ویژگیهای سنی گروه مربوط سواالت از بررسی مورد واحدهای توسط شده کسب نمره فاصله در پستان آزمایی خود صحیح انجام نحوه از آنها آگاهی به افراد از درصد 55 آگاهی نمره میانگین کل در بود. مناسب زمانی گروه در شده انجام دستهبندی طبق که بود نمره 7 از 2/37±0/15 بوده غلط عملکرد دارای )%90( افراد این اکثریت میگیرند. قرار ضعیف 2(. )جدول )%55( بودند برخوردار ضعیف آگاهی از و نشان را مطالعه در کننده شرکت افراد عملکرد 3 جدول میدهد. %10/ % % % % %6/ % ±6 300 معیار انحراف و میانگین تاهل وضعیت %12 36 مجرد % متاهل تحصیالت سطح %25 75 سیکل از کمتر شده ارائه پاسخهای درصد و پستان سرطان از پیشگیری برنامههای به عملکرد 3 جدول 1390 سال در فسا شهرستان مطالعه در شرکتکننده زنان عملکرد تعیین سواالت به ) )درصد تعداد متغیرها میدهید انجام پستان خودآزمایی موقع چه 1. پستان خودآزمایی انجام فاصله 2. )%38/33( 115 هیچگاه الف: )%55/66( 155 سال در بار -1 3 ب: )%3/66( 11 سال در بار -4 6 ج: )%6/33( 19 سال در بار 7-12 د: )%10( 30 ماه 3 از کمتر الف: )%55/66( 155 ماه 3 از بیشتر ب: )%38/33( 115 نمیدهد انجام اصال ج: %42/7 128 دبیرستان %32/3 97 دانشگاهی شغل (%21/7) 65 شاغل )% 78/3( 235 خانهدار اطالعات کسب منبع %33 99 درمانی بهداشتی مراکز %32 96 تلویزیون و رادیو %11/66 35 مجله و روزنامه 10/67 32 آشنایان و فامیل %12/67 38 هیچکدام را شرکتکنندگان توسط آگاهی سواالت به پاسخ درصد نیز 4 جدول عدم علت بیشترین داشتند غلط عملکرد که کسانی بین در میدهد. نشان کردند. ذکر پستان خودآزمایی روش ندانستن را پستان خودآزمایی انجام آگاهی نمره میانگین که شد مشخص نمونهای دو مستقل t آزمون انجام با بدون افراد نمره میانگین با داری معنی تفاوت دانشگاهی تحصیالت با افراد آگاهی نمره میانگین بین همچنین )0/001<P(. دارد دانشگاهی تحصیالت افراد )0/001<P(. داشت وجود معنیداری تفاوت خانهدار افراد با شاغل افراد سایر به نسبت دانشگاهی تحصیالت با افراد و خانهدار افراد به نسبت شاغل بین در χ2 آماری آزمون انجام با بودند. برخوردار بیشتری آگاهی از افراد و )0/001<P( شد دیده آماری نظر از معنیداری ارتباط آگاهی و عملکرد 4(. )جدول داشتند بهتری عملکرد بیشتر آگاهی با افراد دار معنی ارتباط تحصیالت سطح و عملکرد بین همچنین 1390 درسال فسا شهر در پستان خودآزمایی با رابطه در عملکرد چگونگی و آگاهی حسب بر فراوانی توزیع 2 جدول جمع خوب متوسط ضعیف آگاهی عملکرد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد % %3 10 % % غلط %10 29 %5 13 %3 10 %2 6 صحیح % %8 23 % % جمع

4 صفحه 78 مجله دانشگاه علوم پزشکي فسا l سال سوم l شماره l 1 بهار 1392 آگاهی و عملکرد زنان شهر فسا نسبت به سرطان پستان آماری وجود داشت )0/001<P(. افراد با تحصیالت دانشگاهی عملکرد بهتری داشتند. بین عملکرد با وضعیت تاهل افراد ارتباط معنی داری از نظر آماری وجود نداشت )0/05<P(. گدازنده و همکاران در شهر ساری با وجود این که درصد باالیی از زنان مورد مطالعه از آگاهی نسبتا خوبی در مورد سرطان پستان و برنامههای غربالگری آن برخوردار بودند اما تنها 17 درصد از آنها به طور منظم جدول 4 میزان سطح آگاهی از سرطان پستان و درصد پاسخهای ارائه شده به سواالت تعیین سطح آگاهی زنان شرکتکننده در مطالعه شهرستان فسا در سال 1390 متغیرها نمیدانم تعداد )درصد( خیر تعداد )درصد( بلی تعداد )درصد( ابتال در بستگان )خواهر مادر عمه خاله( شانس ابتال باال میبرد )%7( 21 3 )%1( 276 )%92( وجود توده بدون درد در ناحیه پستان یا زیر بغل از عالیم سرطان پستان است )%4/67( 14 2 )%0/67( 284 )%94/67( تورفتگی نوک پستان از عالیم سرطان پستان است )%12/67( 38 5 )%1/67( 257 )%85/67( خودآزمایی پستان بعد از 20 سالگی هر ماه باید انجام شود )%74/66( )%7/66( 53 )%17/66( بهترین زمان برای انجام خودآزمایی پستان روز اول یا اواسط دوران قاعدگی میباشد )%66/67( )%20/33( 39 )%13( زمان مناسب برای انجام خودآزمایی پستان در زنان یائسه و باردار در روز مشخصی از ماه است )%84/33( )%8/67( 21 )%7( ماموگرافی باعث تشخیص زودرس سرطان پستان میشود )%31/66( 95 5 )%1/67( 200 )%66/67( بحث و نتیجهگیری هدف از انجام این مطالعه تعیین سطح آگاهی و عملکرد زنان شهر فسا در رابطه با سرطان پستان و برنامههای غربالگری آن میباشد. در این مطالعه ارتباط سطوح آگاهی و عملکرد با سن وضعیت تاهل سطح تحصیالت شغل و سابقه فامیلی سرطان پستان بررسی شد. یافتههای پژوهش نشان داد که 55 درصد از زنان از آگاهی مناسب در مورد سرطان پستان برخوردار نبودند و 45 درصد آنها دارای آگاهی متوسط تا خوب بودند. بیشترین ضعف آگاهی شرکتکنندگان در این مطالعه در بخش زمان مناسب انجام خودآزمایی پستان بود. نتیجه این مطالعه مشابه با نتایج تحقیق عابدزاده و همکاران در سال 1380 است که در آن دانش 43 درصد از زنان شهر کاشان در رابطه با سرطان پستان ضعیف بود و %57 درصد دارای آگاهی متوسط تا خوب در این زمینه بودند )22(. یکی از علل پایین بودن سطح آگاهی زنان شهرستان فسا میتواند به علت عدم آموزش کافی و در اولویت نبودن غربالگری سرطان پستان در مراکز بهداشتی این شهرستان باشد. نتایج تحقیق گدازنده و همکاران در سال 1383 بر روی زنان شهرستان ساری نشان داد که سطح آگاهی در مورد سرطان پستان و برنامه غربالگری در 67/3 درصد از آنها در حد متوسط بود )23( که با نتایج ما متفاوت است. به نظر میرسد که علت باالتر بودن سطح آگاهی در تحقیق گدازنده این باشد که تعداد بیشتری از زنان مورد مطالعه شهر ساری نسبت به زنان مورد مطالعه شهر فسا از تحصیالت دانشگاهی برخوردار بودند ) 46 درصد از زنان مورد مطالعه شهر ساری و 22/3 درصد زنان مورد مطالعه شهر فسا تحصیالت دانشگاهی داشتند( که همین اختالف سطح تحصیالت میتواند بر روی سطح دانش دو گروه تاثیر داشته باشد. بررسی نحوه عملکرد نشان داد که 90 درصد از افراد این مطالعه دارای عملکرد غلط هستندکه با نتایج مطالعه عابدزاده و همکاران )22( در شهرکاشان که در آن 65/2 درصد افراد مطالعه دارای عملکرد ضعیف بودند شباهت دارد. در مطالعه خودآزمایی پستان انجام میدادند )21(. اگرچه نتایج مطالعات قبلی با این مطالعه تا حدودی متفاوت است اما در مجموع نشان میدهد که اکثریت زنان دارای عملکرد ضعیفی در زمینه معاینه پستان هستند و نیاز به آموزش نحوه صحیح خودآزمایی پستان به زنان و توصیه به انجام آن توسط کارکنان آموزش دیده بهداشتی ضروری به نظر میرسد. در این مطالعه بین آگاهی و عملکرد افراد مورد بررسی ارتباط معنی داری وجود داشت و آگاهی بیشتر عملکرد بهتری به دنبال داشت که این نتیجه با نتیجه مطالعه غضنفری و همکاران که بین دانش و عملکرد رابطه معنیدار آماری بدست آمده بود شباهت دارد )24(. وضعیت اشتغال و سطح تحصیالت نیز بیشترین تاثیر را بر میزان دانش و عملکرد این افراد داشته است. افراد شاغل و کسانی که تحصیالت باالتری داشتند دانش و عملکرد بهتری در زمینه سرطان پستان داشتند. در مطالعه قربانی و همکاران در شهر گرگان نیز همین نتیجه بدست آمده است )25(. طبق یافتههای این مطالعه بیشترین منبع کسب اطالعات مراکز بهداشتی )%33( و بعد از آن رادیو و تلویزیون )%32( بود که نشان دهنده تاثیر آموزش صحیح بر آگاهی و عملکرد افراد دارد و این نتیجه نیز با نتیجه مطالعه قربانی و همکاران مطابقت دارد )25(. از جمله محدودیتهای این مطالعه این بود که تعدادی از نمونههای مورد بررسی سواد کافی برای پاسخگویی به سواالت نداشتند که برای رفع این مشکل سعی شد که از مامای آموزش دیده استفاده شود. همچنین جهت کاهش تورش مصاحبهگر به مصاحبهکننده آموزشهای الزم داده شد. در این مطالعه میزان آگاهی و عملکرد افراد مورد بررسی در مورد خودآزمایی پستان پایین ارزیابی شد. از آنجا که تشخیص زود هنگام سرطان پستان در کاهش مرگ و میر زنان و احتماال افزایش کیفیت زندگی این بیماران میشود و از طرف دیگر استفاده از برنامههای آموزشی برای تشخیص زودرس از طریق خودآزمایی ماهیانه پستان و لزوم مراجعه به پزشک درصورت شک به عالیم مربوط به سرطان سینه راهی مقرون به صرفه و

5 مجله دانشگاه علوم پزشکي فسا l سال سوم l شماره l 1 بهار 1392 حديث رستاد و همكاران صفحه 79 اثربخش میباشد بنابراین پیشنهاد میشود برنامههای آموزشی مناسب همراه با برگزاری کالسهای آموزشی از طریق شبکههای بهداشتی کشور در دسترس همگان قرار گیرد. تشکر و قدردانی نویسندگان مقاله از پرسنل محترم بهداشت خانواده مراکز بهداشتی درمانی شهر فسا که در انجام این پژوهش همکاری نمودهاند تقدیر و تشکر مینمایند. References 1. Brunicardi FC, Dana KA, Timothy RB, Dunn L, Hunter G, Raphael EP. principles of surgery. 8th ed. USA: Mc Graw- Hill; 2005.P Yavari P, Moosazadeh M A, Sadrolhefazi B, khodabakhshi R, Mehrabi Y, Madani H, et al. Study risk factors associated with breast cancer in women admitted to hospital in Tehran in shohaday Tajrish in Pajoohandeh. 2006;11(49):55-62 [Article in Persian] 3. Yavari P, Mehrabi Y, Pourhoseinqoli MA. Awareness and action of women toward breast self-examination: a case-control study. The journal of Ardabel University of Medical Sciences. 2006;5(4): [Article in Persian] 4. Aghamolaei T, Hasani L, Tavafian SS, Zare S. Improving Breast self-examination: an educational intervention based on health belief model. Iranian Journal on Cancer Prevention. 2011;4(2): Jarvandi S, Montazeri A, Harirchi I, Kazemnejad A. Beliefs and behaviours of Iranian teachers toward early detection of breast cancer and breast self-examination. Public Health. 2002; 116(4): Harirchi I, Ebrahimi M, Zamani N, Jarvandi S, Montazeri A. Breast cancer in Iran: a review of 903 case records. Public Health. 2000; 114(2): Akbari ME, Mozaffar M, Heidari A, Zirakzadeh H, Akbari A, Akbari M, et al. Recurrence and Survival Effect in Breast Conserving Surgery: What are the Predictive and/or Prognostic Factors? Iran J Cancer Prev. 2011;4(2): Akbari ME, Khayamzadeh M, Khoshnevis SJ, Nafisi N, Akbari A. Five and ten years survival in breast cancer patient s mastectomies breast conserving surgeries personal experience. Iran J Cancer Prev. 2008;1(2): Bland K, Beenken SW, Copeland EM. The breast. In:Schwartz s principles of surgery. 8th ed. New York: MC- Graw Hill; 2005.P Coe k, Harmon MP, Castro FG, campbell N, Mayer ja, Elder JP. Breast self-examination: knowledge and practice of Hispanic women in two south western metropolitan areas. J community Health. 1994;19(6): Luz J. Variable associated with breast self-examination among Chinese women. cancer Nurs. 1995;8(1): Parkin DM, Bray FI, Devers ASS. Cancer burden in the year 2000:the global picture. Eu cancer. 2000;37 (l8): Shiraly R, Asadollahi Kh, Asadollahi P. Risk Perception and Preventive Issues for Breast Cancer among Female Employees. Iranian Journal of Cancer Prevention. 2010; 3(4): Bland K, Beenken SW, Copeland EM. The breast princi ples of surgery. 8th ed. New York: MC Graw Hill; 2005.P Mojahed Sh, Dehghani firoozabadi R, Dafee M. Awareness, Attitude and action of yazd hospital nursing and midwifery staf toward breast canser and Breast Self Examination. J yazd university of medical sciences. 2001:9(1); Alaenejad F, Abasian M, Delvarianzadeh M. Study of awareness, attitude and action of health volunteers in the city of Shahrood toward Breast Self Examination. J Knowledge &Health Shahrood University of Medical Sciences. 2007;2(2): Montazeri A, Vahdaninia M, Harirchi I. Breast cancer in Iran: need for greater women awareness of warning signs and effective screening methods. Asia Pac Fam Med. 2008;7:6: Heidari Z, Mahmoudzadeh-Sagheb HR, Sakhavar N. Breast Cancer Screening Knowledge and Practice among Women in Southeast of Iran. Acta Medica Iranica. 2008; 46: Montazeri A, Haji-Mahmoodi M, Jarvandi S. Breast selfexamination: do religious beliefs matter A descriptive study. J Public Health Med. 2003;25: Ries LAG, Eisner MP, Kosary CL. SEER cancer statistics review National cancer Institue. Available at : cancer.gov/cst/ Yavari P, Pourhoseingholi MA. Socioeconomic factors association with knowledge and practice of breast self-examination among Iranian women. Asian Pac J Cancer Prev. 2007; 8: Godazandeh Gh, khani H, khalilian AR, Atarod Z, Feroozjaie MA, Partooei A, et al. Awareness and action of women over 15 years of Sari city toward breast cancer in Journal of Mazandaran university of Medical Sciences. 2006;16(52): [Article in Persian] 23. Abedzadeh M, Sadat Z, Saberi F. Awareness, Attitude and action of women admitted to Health centers in the city of Kashan toward breast canser and Breast Self Examination in years Journal of Feyz. 2003;26: [Article in Persian] 24. Ghazanfare Z, Mohamadalizadeh S, Ezattalab F. Study of awareness, attitude and action of Women in city of Chaloos toward prevention of breast cancer. J Yazd university of Medical Sciences. 2006;14(2): Ghorbani M, Abdolahe AA, Rooiane S, Azizi R. Comparison Awareness, attitude and action Women in different jobs in city of Gorgan toward Breast Self Examination in years Journal of Breast Iran Diseases. 2009:2(3); [Article in Persian]

6 Journal of Fasa University of Medical Sciences l Spring 2013 l Vol.3 l No.1 Awareness and Practice of Women vis-à-vis Breast Self-Examination in Fasa Page 80 Assessment of the Awareness and Practice of Women vis-à-vis Breast Self-Examination in Fasa in 2011 Abstract Background & Objective: Breast cancer is one of the most important causes of women s mortality the world over. Breast self-examination (BSE) is a method that often leads to detect breast cancer in the early stage. This study aimed at assessing the awareness and practice of women in the city of FASA vis-à-vis BSE. Materials & Methods: In this descriptive-analytical study, 300 women over 15 years old who referred to the health centers of Fasa were chosen via the clustered method. A questionnaire comprising items about the patients demographics as well as their awareness and practice regarding BSE was completed for all the study population by a trained midwife through interviews. Subsequently, descriptive statistics, x2, and t-test were employed for analysis using SPSS Software (version 15). Results: Fifty-five per cent of the cases had poor knowledge and 90% had poor practice. There was a significant correlation between knowledge and practice (p value < ). The highest level of knowledge was found among those with university levels of education. There was also a significant correlation between practice and educational levels (p value < ). Conclusion: Given that the majority of the women under study had poor knowledge and function vis-à-vis BSE, it seems advisable that regular and systematic training programs be devised in relation to breast cancer prevention strategies such as practical classes on BSE, breast clinical examination, and mammography in order to raise awareness among women about the need to perform BSE. Keywords: Breast cancer, Knowledge, Action Rastad H 1, Shokohi L 2, Dehghani S L *1, Motamed Jahromi M 1 1. Student Research Committee, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran. 2. Health Center, Fasa University of Medical Sciences, Fasa, Iran. Received: 06 Dec 2012 Accepted: 10 Mar 2013 * Corresponding author: Dehghani Seyedeh Leila, Student Research Committee, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran. Tel: dehganil@yahoo.com Journal of Fasa University of Medical Sciences/ Spring 2013/ Vol.3/ No.1/ P